Keynotes

Wat is de cruciale rol van de schoolpsycholoog? Sofie Sergeant duikt in haar keynote in de essentie van inclusieve pedagogiek, waar individuele kennis transformeert naar gedeelde wijsheid binnen een collectief. Samenwerking is de sleutel, en de presentatie is een ode aan de kracht van gezamenlijke inspanningen. Laten we samen verkennen wat we nog niet weten, want in die vraag schuilt de belofte van vernieuwing en vooruitgang. Maak deel uit van deze inspirerende reis, waar we gezamenlijk bouwen aan een inclusieve toekomst voor het onderwijs. 

Sofie Sergeant is hoofddocent Burgerschap & Inclusie aan de Hogeschool Utrecht, verbonden aan het Instituut voor Onderwijs en Orthopedagogiek en het Lectoraat Jeugd. Huidige onderzoeks- en onderwijsprojecten cirkelen voornamelijk rondom het vraagstuk en de implementatie van inclusief onderwijs. Samen met studenten, met kinderen, ouders en onderwijsprofessionals wil Sofie inspireren en ondersteunen richting inclusief onderwijs, scholen waar elk kind kan leren, en waarbij ontmoeting en samenwerking centraal staan. Het onderzoekswerk dat Sofie verricht is altijd inclusief en actiegericht: samen met de mensen waarover het gaat, en gericht op positieve verandering in de praktijk. 

Je mag verwachten dat leerlingen op school iets leren over biologie, economie, Nederlandse taal en wiskunde. En dat ze die kennis leren toepassen. Maar als voorbereiding op het vervolgonderwijs en daarna mag je bovendien hopen dat ze ook iets leren over hoe je moet leren.
Leren ze ook welke strategieën je het best kan gebruiken om te leren of om kennis te verwerven? Het gaat dan bijvoorbeeld over het gebruiken van je voorkennis, het maken van aantekeningen, het stellen van doelen, het bijhouden van een planning en het checken of je iets begrijpt. Deze strategieën zorgen volgens onderwijsonderzoek bovendien voor betere leerprestaties en meer motivatie.
Ondanks dat leerlingen onmiskenbaar veel kennis opdoen, blijkt aandacht voor ‘leren leren’ nog beter te kunnen op school. In deze bijdrage laat ik zien waarom aandacht hiervoor nodig is, wat volgens onderzoek ‘werkt’ en wat je hier vervolgens zelf mee kan.

Patrick Sins is werkzaam als lector Leren bij de Hogeschool Rotterdam en als lector Vernieuwingsonderwijs bij Thomas More Hogeschool. Patrick vindt het doen van en schrijven over onderwijsonderzoek enorm leuk, maar dan moet het wel ten goede komen aan de onderwijspraktijk. Aan de hand van praktijkgericht onderwijsonderzoek bijdragen aan kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Door de professionele ontwikkeling van leraren te bevorderen. Dat is waar hij voor staat. Zo doet hij bijvoorbeeld onderzoek naar het bevorderen van zelfregulerend leren door ontwerpteams van leraren in het basis-, voortgezet en ook hoger onderwijs. Onlangs verscheen zijn openbare les bij de Hogeschool Rotterdam ‘Zelfregulerend leren gaat niet vanzelf. Maar hoe dan wel?’ waarin hij op toegankelijke manier beschrijft wat volgens onderzoek ‘werkt en wat je als leraar kan doen om leerlingen te ondersteunen. 

De jeugdcriminaliteit neemt volgens onderzoekers al jaren af. Toch maken praktijkwerkers (leraren, jeugdagenten, jeugdwerkers) zich zorgen. Het lijkt alsof het aantal geweldsincidenten met wapens alleen maar toeneemt. Wat ook zorgen baart is de jonge leeftijd van sommige daders.
Kees van Overveld deed onderzoek naar incidenten met steek- en vuurwapens in de periode 2019-2022. Zijn bevindingen publiceerde hij in het boek ‘Scholen op scherp’. In dit boek spreekt hij zijn zorgen uit; met name over de kinderen die nu in de bovenbouw van het basisonderwijs zitten. Zij zijn zowel dader als slachtoffer van allerlei geweldsincidenten.
In de keynote zal Van Overveld een schets geven van de betrokkenheid van kinderen en jomgeren bij wapenincidenten de invloed van zogenaamde drillrap nuanceren zijn zorgen delen over de link tussen online activiteiten en wapenincidenten aanbevelingen doen voor een preventieve aanpak van de geschetste problematiek.

Kees van Overveld is eigenaar van een trainingsbureau voor het onderwijs: www.keesvanoverveld.nl. Van Overveld werkt ruim 40 jaar in het onderwijs. Hij heeft ervaring als leraar in het speciaal onderwijs, IB-er, onderzoeker, onderwijsadviseur en hogeschoolhoofddocent. In 2008 promoveerde hij aan de UU – afdeling ontwikkelingspsychologie. In het promotieonderzoek keek hij naar reactieve en proactieve agressie bij jongens. Van Overveld is auteur van vele artikelen en boeken voor het onderwijs. Zo schreef hij onder andere Groepsplan Gedrag (PO- en VO-versie), SEL, Gedragsoplossingen voor de moeilijke groep. Vanwege zijn kennis over sociaal-emotioneel leren (SEL) wordt Kees van Overveld vaak gevraagd voor allerlei projecten. Zo hielp hij mee aan de ontwikkeling van de SEL-methode Kwink en was hij betrokken bij de ontwikkeling van de leerkrachtvragenlijst van Kindbegrip van ParnasSys. In 2023 verscheen zijn laatste (en misschien wel belangrijkste) boek: ‘Scholen op scherp – kinderen en jongeren met wapens in en rond de school’. Voor dit boek deed Van Overveld 3 jaar research. Hij onderzocht vele bronnen en hield interviews met politiemensen, jeugdwerkers en docenten. Tijdens de keynote zal hij ingaan op de belangrijkste inzichten uit zijn research.